ΕΡΓΑΤΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ & ΕΥΘΥΝΕΣ Παράγων “θεραπείας” η Ιδιωτική Ασφάλιση του Γιώργου Κουτίνα Η Προστασία Εργαζοµένων αποτελεί, µεταξύ άλλων, πρωταρχικό αξίωµα µέριµνας στην ευρωπαϊκή τάξη πραγµάτων. Η διασφάλιση δε της εύρυθµης λειτουργίας του συστήµατος επιτυγχάνεται µε σειρά ενιαίων Ευρωπαϊκών Οδηγιών για όλες τις χώρες-µέλη της ΕΕ. Από την πλευρά τους, τα θεσµικά Όργανα της Πολιτείας έχουν την ευθύνη επιµέλειας σε ότι αφορά την τήρηση του νοµοθετικού πλαισίου στα θέµατα Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας και της ευρύτερης αγοράς. Ωστόσο, τα ατυχήµατα, αν και σπάνια, πάντα υπάρχουν και βαραίνουν ηθικά και οικονοµικά. Με δεδοµένο πως η πιθανότητα επέλευσης των ατυχηµάτων δεν µπορεί να µηδενισθεί, η όποια προσπάθεια για τη ριζική ελαχιστοποίησή τους θα ήταν πρακτικά αφενός υπερβολικά δαπανηρή και αφετέρου αδύνατη. Για τη σχετική άµβλυνση του προβλήµατος, η γνώση και το χρήµα ως κινητήριοι µοχλοί στη σύγχρονη οικονοµία, επιστρατεύθηκαν και για την ορθολογική αντιµετώπιση των συνεπειών από τα εργατικά ατυχήµατα. Αναπτύχθηκαν και εφαρµόζονται σύγχρονες µέθοδοι υγιεινής και ασφάλειας εργασίας µε στόχο την πρόληψη των ατυχηµάτων. ∆ηµιουργήθηκε και λειτουργεί ο κατάλληλος µηχανισµός που παρέχει την απαραίτητη λύση στο πρόβληµα. Ο µηχανισµός αυτός δεν είναι άλλος από την Ασφάλιση, που σε βάθος χρόνου έχει αποδειχθεί ένας καθ’ όλα βιώσιµος και χρήσιµος θεσµός προς όφελος του Ατόµου, της Επιχείρησης, της Κοινωνίας (η θεωρία των πιθανοτήτων έδωσε τις βάσεις για τη δηµιουργία του θεσµού τόσο της κοινωνικής όσο και της ιδιωτικής Ασφάλισης).Εργατικά Ατυχήµατα και Ευθύνη Παρά τις όποιες προόδους στον τοµέα της πρόληψης, ο κίνδυνος των εργατικών ατυχηµάτων δεν µπορεί να µηδενισθεί. Η αµέλεια, το λάθος και η παράλειψη είναι ανθρώπινες αδυναµίες που πάντα υπάρχουν και µπορούν να καταστούν γενεσιουργές αιτίες για την πρόκληση εργατικών ατυχηµάτων, µε ενίοτε βαριές οικονοµικές συνέπειες -για τον εκάστοτε Εργοδότη,-για τον Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης,-για τον ίδιο τον εργαζόµενο και την οικογένειά του (περίπτωση σοβαρής σωµατικής βλάβης µε µερική ή µόνιµη ανικανότητα ή θάνατο).Η αµέλεια το λάθος και η παράλειψη συνιστούν την έννοια της Ευθύνης που είναι άµεσα συνδεδεµένη µε την κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα. Στην περίπτωση των εργατικών ατυχηµάτων ο Νοµοθέτης δεν συγχωρεί και επιβάλλει ανάλογη τιµωρία στον καταρχήν φερόµενο ως υπαίτιο Εργοδότη, µε το κλασικό αιτιολογικό της «µη τήρησης των προσηκόντων µέτρων ασφαλείας για την πρόληψη του ατυχήµατος». Είναι προφανές πως σε παρόµοιες καταστάσεις το όποιο οικονοµικό κόστος του εργατικού ατυχήµατος, βαρύνει κατά βάση τον Εργοδότη ο οποίος έχει εκ του νόµου αντικειµενική αστική ευθύνη για το ατύχηµα. Για να µειωθεί η πιθανότητα επέλευσης των ατυχηµάτων µέσω της πρόληψης, το ευρύτερο σύστηµα εισήγαγε το θεσµό του Τεχνικού Ασφαλείας.1/4Με τον τρόπο αυτό, εφόσον επέλθει κάποιο ατύχηµα, πέρα από τον εκάστοτε Εργοδότη, µέρος της ευθύνης αλλά και µέρος των αντίστοιχων οικονοµικών συνεπειών, ενδεχόµενα βαραίνει και τον Τεχνικό Ασφαλείας. (εξ αµελείας επαγγελµατική ευθύνη για λάθος ή παράλειψή του στα πλαίσια παροχής υπηρεσιών Συµβούλου µε αντικείµενο τη µελέτη και επιθεώρηση κινδύνων της επιχείρησης). Σύµφωνα µε τα ανωτέρω, στην περίπτωση ατυχηµάτων, µιλάµε αντίστοιχα για Εργοδοτική Αστική Ευθύνη της Επιχείρησης (νοµικά, “αντικειµενική” ευθύνη) και για Επαγγελµατική Αστική Ευθύνη του παρέχοντος Υπηρεσίες Τεχνικού Ασφαλείας (νοµικά “υποκειµενική” ευθύνη). Ευτυχώς για τον εκάστοτε υπαίτιο Εργοδότη ή / και ενδεχόµενα συνυπαίτιο Τεχνικό Ασφαλείας, η ευθύνη τους ασφαλίζεται.Ασφαλιστική κάλυψη της Ευθύνης Υπό το βάρος των κοινωνικών πιέσεων και των συνακολούθων οικονοµικών συνεπειών γύρω από τα εργατικά ατυχήµατα, η διεθνής πρακτική εδώ και πολλά χρόνια, εισήγαγε δια νόµου ή θεσµικά στην πράξη, την Ασφάλιση Εργοδοτικής Ευθύνης για τις Επιχειρήσεις (Employer’s Liability Insurance) και την Ασφάλιση Επαγγελµατικής Αστικής Ευθύνης για τους Τεχνικούς Ασφαλείας (Professional Indemnity Insurance). Στόχος µε τον τρόπο αυτό, η εξασφάλιση επαρκούς χρηµατοδότησης των οικονοµικών συνεπειών από τα εργατικά ατυχήµατα και παράλληλα ο έµµεσος έλεγχος εφαρµογής του ισχύοντος θεσµικού πλαισίου, πέρα από την τυπική Επιθεώρηση από τα Όργανα της Πολιτείας. Γιατί, όπως είναι ευνόητο, οι Ασφαλιστικές Εταιρείες, , έχουν κάθε λόγο διακριτικά να ενδιαφέρονται για την τήρηση των µέτρων ασφαλείας ή και για την επιβολή κατάλληλων µέτρων πρόληψης, προκειµένου να παρέχουν την αντίστοιχη κάλυψη στην ασφαλισµένη Επιχείρηση ή στον ασφαλισµένο Τεχνικό Ασφαλείας.Γιατί είναι απαραίτητη η Ασφάλιση της Αστικής Ευθύνης Τα τυχαία ζηµιογόνα γεγονότα και τα εργατικά ατυχήµατα, όπως και τα ανθρώπινα λάθη, δεν µπορούν σε καµιά περίπτωση να αποκλεισθούν ή να µηδενιστούν. Οι ενδεχόµενες οικονοµικές ζηµιές µπορεί να είναι δυσβάσταχτες τόσο για την ίδια την υπαίτια Επιχείρηση όσο και για την Πολιτεία Η κάθε Επιχείρηση στο σύγχρονο ανταγωνιστικό περιβάλλον της παγκοσµιοποίησης έχει ανάγκη από νοµική και οικονοµική προστασία για την απρόσκοπτη άσκηση της δραστηριότητός της. Η ασφαλιστική κάλυψη της Αστικής Ευθύνης, είναι αναγκαία για την κάθε σύγχρονη Επιχείρηση. Μια τέτοια ασφάλιση, µε τη δέουσα αρτιότητα και πληρότητα: -Αποτελεί την πλέον σύγχρονη αξιόπιστη Νοµική & Οικονοµική Προστασία της Επιχείρησης-Προστατεύει τον Ισολογισµό & τα Εκτελεστικά Στελέχη της Επιχείρησης στα πλαίσια τυχόν αξιώσεων εις βάρος τους-Συνιστά «αξία», που εντάσσεται στο Ενεργητικό της Επιχείρησης µε θετικό αντίκτυπο στην πιστοληπτική εικόνα και ανταγωνιστικότητά της-Ενθαρρύνει την ανάληψη επιχειρηµατικών πρωτοβουλιών, χάρις στη νοµική προστασία και οικονοµική σιγουριά που εξασφαλίζει.-Τέλος, είναι ουσιαστικό στοιχείο πρόνοιας έναντι των Εργαζοµένων της Επιχείρησης.2/4∆ιεθνής εµπειρία & ελληνική πραγµατικότητα Ο θεσµός της Ασφάλισης διαθέτει εµπειρία & γόνιµες λύσεις που εφαρµόζονται θεσµικά ή δια νόµου, εδώ και πολλά χρόνια σε όλες τις προηγµένες χώρες. Αµελητέα η σχετική εµπειρία στη Χώρα µας. Επιπλέον, υπάρχει η γνωστή τάση αποφυγής ή υποτίµησης σχετικών Οδηγιών, Νόµων, Υπουργικών Αποφάσεων. ∆υστυχώς, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και τα επαγγελµατικά σωµατεία των εργαζοµένων από µια πλευρά και οι εργοδότες από την άλλη δεν προσέγγισαν τη συγκεκριµένη παράµετρο της Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης Απαιτείται συνειδητοποίηση της νέας κατάστασης που διαµορφώνεται στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επιτείνεται µε την τρέχουσα οικονοµική κρίση Η Ασφάλιση θα πρέπει να εµπεδωθεί άµεσα και να αποτελέσει συνειδητή επιλογή των όλων των εµπλεκόµενων Φορέων (Πολιτεία, Συνδικαλιστικές Οργανώσεις, Επιχειρήσεις, Ασφαλιστές). Μολονότι τόσο ουσιαστική και χρήσιµη ασφαλιστική κάλυψη για την κάθε σύγχρονη επιχείρηση, πρακτικά, είναι σχεδόν άγνωστη στη χώρα µας πέρα από κάποια «ψευδεπίγραφα» ασφαλιστήρια µε πολύ χαµηλά όρια αποζηµίωσης και µε διάφορους περιοριστικούς, ενίοτε καταχρηστικούς όρους ασφαλιστικής κάλυψης. Ωστόσο, η Ασφάλιση αυτή δεν κοστίζει ακριβά και η όποια δαπάνη εκπίπτει από τη φορολογητέα ύλη. Το σπουδαιότερο, διασφαλίζει όχι µόνο την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης αλλά και τη βιωσιµότητά της σε ειδικές περιπτώσεις ζηµιών που εκ του νόµου υποχρεούται να αποζηµιώσει (σοβαρά εργατικά ατυχήµατα, ελαττωµατικά ή µολυσµένα προϊόντα, περιβαλλοντική ρύπανση κλπ). Στις προηγµένες χώρες της Ευρώπης, δεν νοείται επιχείρηση χωρίς Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης. ∆ηλαδή, κάλυψη της εκ του νόµου ευθύνης έναντι του Κοινού, έναντι των Εργαζοµένων (Εργοδοτική Ευθύνη) και τα τελευταία χρόνια, έναντι του φυσικού περιβάλλοντος. Ειδικά η ασφαλιστική κάλυψη της Εργοδοτικής Ευθύνης (αποζηµιώσεις πέραν του Ταµείου Κοινωνικής Ασφάλισης), θα πρέπει τουλάχιστον σε κάποιο επίπεδο να γίνει υποχρεωτική και στη χώρα µας (τουλάχιστον κάτι ανάλογο µε το θεσµικό πλαίσιο που έγινε δια νόµου στην Κύπρο). Είναι κρίµα η ΓΕΣΕΕ και οι Συνδικαλιστικοί Φορείς να αγνοούν τη συγκεκριµένη παράµετρο. Είναι επίσης κρίµα οι διάφοροι Εργοδότες να «προσπερνάνε» µια τέτοια χαµηλού κόστους ασφάλιση που δεν έχει µόνο χαρακτήρα κοινωνικής πρόνοιας αλλά αποτελεί και «εργαλείο» χρηµατοοικονοµικής προστασίας τους στην περίπτωση εργατικών ατυχηµάτων που εκ του νόµου αντικειµενικά τους βαραίνουν. Από την άλλη πλευρά, σε ότι αφορά τους Μηχανικούς (Επιβλέποντες έργων ή Τεχνικούς Ασφαλείας σε εργοτάξια ή παραγωγικές επιχειρήσεις, είναι κρίµα να ταλαιπωρούνται ηθικά και δυσβάστακτα οικονοµικά, αγνοώντας ή παραβλέποντας τη νοµική και οικονοµική προστασία που χωρίς υπερβολικά κόστος µπορούν να έχουν µε την Ασφάλιση Επαγγελµατικής Ευθύνης. Κατά τη σύγχρονη αντίληψη, η ασφάλιση Αστικής Ευθύνης δεν είναι µόνο στοιχείο πρόνοιας και υγιούς παραγωγικότητας. Είναι τεκµήριο αξιοπιστίας έναντι των Εργαζοµένων, έναντι Χρηµατοδοτών, έναντι της Πολιτείας αλλά και έναντι του Κοινωνικού Συνόλου.3/4Οι καιροί αλλάζουν. Η τρέχουσα οικονοµική κρίση που µαστίζει τη χώρα, θέτει επί τάπητος παρόµοια ζητήµατα. Η κοινωνική πίεση για απόδοση ευθυνών σε συνδυασµό µε την αναζήτηση νέων κανόνων επιχειρηµατικής δράσης ανεβάζουν τον πήχη στα θέµατα της Αστικής Ευθύνης των Επιχειρήσεων αλλά και των Επαγγελµατιών που παρέχουν υπηρεσίες για λογαριασµό τους. Σύµφωνα µε τη διεθνή πρακτική, η τάση αυτή ισχύει και σαφέστατα λειτουργεί προς όφελος της οικονοµίας και του κοινωνικού συνόλου.4/4