Ποιες άλλες ιδιότητες του σκυροδέματος έχουν ενδιαφέρον;

Η διαπερατότητα και η αντοχή στις συνθήκες του περιβάλλοντος παρουσιάζουν επίσης σημαντικό ενδιαφέρον για τις κατασκευές σκυροδέματος. Το μέτρο ελαστικότητας, η αντοχή σε εφελκυσμό, η συστολή ξηράνσεως και η διαστολή από διαβροχή είναι μερικές από τις άλλες ιδιότητες που επηρεάζονται από την τιμή της θλιπτικής αντοχής. Σε ειδικές περιπτώσεις υπάρχουν και άλλες ενδιαφέρουσες ιδιότητες, όπως η αντοχή στη φωτιά, η αντοχή στην απότριψη, η θερμική αγωγιμότητα, οι οποίες μπορεί να έχουν ή να μην έχουν σχέση με την τιμή της αντοχής σε θλίψη.

Το σύνολο των ενδιαφερουσών ιδιοτήτων του σκυροδέματος δεν εξαντλείται με τις προαναφερθείσες.

Η αντοχή σε θλίψη είναι ή μόνη αντοχή του σκυροδέματος που μας ενδιαφέρει;

: Όχι. Στις αρχές της αναπτύξεως του σκυροδέματος, η αντοχή του σε θλίψη μονοπωλούσε το ενδιαφέρον και έγινε φυσιολογικά η βάση καταγραφής των αποτελεσμάτων της έρευνας και της εμπειρίας. Αλλά όσο η χρήση του σκυροδέματος προχωρούσε στα οδοστρώματα, η αντοχή του σε κάμψη απέκτησε σημαντικό ενδιαφέρον που αναπτύσσεται συνεχώς στον τομέα αυτόν.

Η δοκιμή καθίσεως, πόσο καλά προσδιορίζει τη συνεκτικότητα ή την εργασιμότητα του σκυροδέματος;

Το αποτέλεσμα από τη μέτρηση της καθίσεως δεν συνιστά απόλυτο μέγεθος προσδιορισμού της συνεκτικότητας ή της εργασιμότητας. Ένα μίγμα με τραχέα χονδρόκοκκα αδρανή και ένα μίγμα με μεγάλη αναλογία σε άμμο, μπορούν να έχουν την ίδια κάθιση αλλά να διαφέρουν πολύ σε συνεκτικότητα και εργασιμότητα. Η δοκιμή καθίσεως είναι χρήσιμή ως ένδειξη συνεκτικότητας και εργασιμότητας για τη σύγκριση μιγμάτων με τα ίδια (περίπου) χαρακτηριστικά.

Όταν η σύνθεση του μίγματος (αναλογία τσιμέντου και αδρανών) δεν αλλάζει, η δοκιμή καθίσεως δίνει μια καλή εκτίμηση για πιθανές αλλαγές στη συνεκτικότητα. Όταν τα υλικά ζυγίζονται με ακρίβεια, η μεταβολή της καθίσεως, κατά την εξέλιξη των εργασιών, δείχνει είτε ενδεχόμενη αλλαγή στη διαβάθμιση των αδρανών, είτε διαφοροποίηση στην ποσότητα του νερού, είτε μεταβολή της περιεκτικότητας σε αέρα.

Από αυτή την άποψη, η δοκιμή καθίσεως μπορεί να αποτελέσει μια καλή βάση ελέγχου.

Ποιες είναι οι σπουδαιότερες απαιτήσεις που έχουμε από τα αδρανή;

Κατ’ αρχήν να έχουν μηχανική αντοχή. Ακόμα μεγαλύτερη σημασία έχει να είναι χημικώς ανενεργά στις συνθήκες στις οποίες θα εκτεθούν. Στοιχεία χημικώς ενεργά με τα χρησιμοποιούμενα αδρανή θα καταστούν αβλαβή αν χρησιμοποιηθεί τσιμέντο του οποίου η περιεκτικότητα σε αλκάλια είναι αισθητά χαμηλότερη από 0,6% ή, ακόμα καλύτερα, κάτω από 0,4%, εκτός αν ένα ποσοστό 15% τουλάχιστον του βάρους του τσιμέντου έχει αντικατασταθεί από ποζολάνη, η οποία έχει την ικανότητα να εμποδίζει την εξέλιξη της αλκαλοπυριτικής αντίδρασης.

Τι είναι το αυτοσυμπυκνούμενο σκυρόδεμα;

Πρόκειται για συνθέσεις σκυροδέματος υψηλής ρευστότητος, με καθιση >22 cm ή εξάπλωση > 65-75 cm, οι οποίες περιέχουν ρυθμιστές ιξώδους, υψηλό ποσοστό φίλλερ κλπ, που εμποδίζουν την απόμιξη και τις διατηρούν συνεκτικές ιδιότητες. Ο μέγιστος κόκκος των αδρανών είναι συνήθως 2-14 mm (γαρμπιλομπετόν), η χαρακτηριστική αντοχή C25/30-C30/37 και η περιεκτικότητα σε τσιμέντο >350 kg/m3.

Λόγω της υψηλής ρευστότητος το αυτοσυμπυκνούμενο σκυρόδεμα ασκεί μεγαλύτερες πιέσεις στα κατακόρυφα στοιχεία των καλουπιών από ότι το συνήθες σκυρόδεμα, τα οποία ως εκ τούτου πρέπει να είναι περισσότερο ανθεκτικά και άκαμπτα.

Πόσος είναι ο μέγιστος χρόνος από την παραγωγή μέχρι την διάστρωση του Ετοίμου Σκυροδέματος;

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρότυπο ΕΛΟΤ 346, ο μέγιστος χρόνος, από την προσθήκη του νερού στο μίγμα στο παρασευαστήριο μεχρι την ολοκλήρωση της διάστρωσης και συμπύκνωσης του σκυροδέματος, ορίζεται σε 1 ½ ώρα, εκτός εάν έχει προστεθεί επιβραδυντικό πρόσμικτο, οπότε αυξάνεται κατά 20′ λεπτά.

Επισήμανση: Τόσο το ΕΛΟΤ 346, όσο και ο ΚΤΣ-97, είναι αρκετά παλαιά τεχνικά κανονιστικά κείμενα. Από την εποχή της σύνταξής τους έχουν επέλθει σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις στα πρόσμικτα (admixtures) του σκυροδέματος και σήμερα υπάρχει η δυνατότητα ελεγχόμενης διατήρησης της εργασιμότητος του σκυροδέματος κατά μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, ο χρόνος “χρήσεως” του νωπού σκυροδέματος θα πρέπει να τεκμηριώνεται από την μελέτη συνθέσεώς του.

Ποιά είναι η ελάχιστη επιτρεπόμενη θερμοκρασία σκυροδέτησης τον χειμώνα;

Η θερμοκρασία του περιβάλλοντος δεν πρέπει να είναι χαμηλότερη από +5 °C, η δε θερμοκρασία του σκυροδέματος πρέπει να υπερβαίνει τους 10 – 13 °C αναλόγως μεγέθους κόκκων των αδρανών  [§12.8.5/ΚΤΣ-97]. Απαιτείται περαιτέρω προστασία.

Βλέπε σχέδιο ΕΛΟΤ 515 και Τεχνική Οδηγία 1 – ΣΠΜΕ.

Ποιά είναι η μέγιστη επιτρεπόμενη θερμοκρασία του σκυροδέματος κατά την διάστρωσή του;

Η θερμοκρασία του αναμίγματος δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 32 °C [§12.9.1, ΚΤΣ-97].

Περισσότερα αναφέρονται στο άρθρο “Τυποποιημένα υπομνήματα σχεδίων ξυλοτύπων … για κάθε ενδεχόμενο” που έχει αναρτηθεί στο www.e-archimedes.gr

Ποιά είναι η ελάχιστη περιεκτικότητα του σκυροδέματος σε τσιμέντο σε “παραθαλάσσιο” περιβάλλον;

Κατά τον §12.7.1, ΚΤΣ-97 τουλάχιστον 330 kg/m3 για απόσταση του έργου έως 1,0 km από την παραλία. Κατά το ΕΛΟΤ ΕΝ 206-1 οι απαιτήσεις θα διαφοροποιηθούν όταν το Πρότυπο τεθεί σε εφαρμογή στη χώρα μας.

Υπάρχει “στεγανό” σκυρόδεμα;

Οχι! Το σκυρόδεμα εκ φύσεως είναι πορώδες υλικό. Η υδατοπερατότητά του ωστόσο μπορεί να μειωθεί με την ενσωμάτωση ειδικών προσθέτων και προσμίκτων, αύξηση της ποσότητας του τσιμέντου, τη μείωση του λόγου Ν/Τ και την καλή συμπύκνωση και συντήρηση, κατά τις απαιτήσεις του [§12.3, ΚΤΣ-97], ώστε να ανταποκρίνεται στις συνήθεις απαιτήσεις των συνήθων κατασκευών.

Ο ΚΤΣ δεν ορίζει τη «βάση συγκρίσεως» η οποία θα καθορίζει αν η απαίτηση του χρήστη για “μειωμένη υδατοπερατότητα” ικανοποιήθηκε ή όχι, δεν απαντά στην ερώτηση “μειωμένη υδατοπερατότητα έναντι ποιας; κατά πόσον μειωμένη;», πράγμα που μπορεί να προκαλέσει νομικές εμπλοκές. Πρόκειται για αδυναμία, δεδομένου ότι η υδατοπερατότητα είναι μετρήσιμη, σε απόλυτο μέγεθος. Επισημαίνεται ότι η ποσότητα τσιμέντου, ο λόγος Ν/Τ και ο βαθμός συμπύκνωσης και συντήρησης δεν διαπιστώνονται στο σκληρυμένο σκυρόδεμα.

Στην αγορά κυκλοφορούν “στεγανωτικά μάζης”. Ποια είναι η αξιοπιστία τους; Τι προσφέρουν στο κοινό σκυρόδεμα και τι στο σκυρόδεμα μειωμένης υδατοπερατότητας;

Αξίζει να επισημανθεί ότι η δίοδος του νερού δεν γίνεται μόνο μέσω των πόρων, αλλά και από τις «λειτουργικές» ρωγμές του σκυροδέματος, περιλαμβανομένων και των εκ συστολο-διαστολών.

Βλέπετε σχετικώς και το άρθρο “Πρόσμικτα ελάττωσης υδατοπερατότητος σκυροδέματος” που έχει αναρτηθεί στο www.e-archimedes.gr

————————————————————————————————————————————–

Απάντηση Ν. Μαρσέλλου, Π-Μ

Δεν υπάρχει “στεγανό” σκυρόδεμα. Υπάρχει μόνο σκυρόδεμα μειωμένης υδατοπερατότητας, που ικανοποιεί τις απαιτήσεις της παρ. 12.3 του ΚΤΣ-97.

Αυτές είναι:

· Περιεκτικότητα τσιμέντου: ≥ 350kg/m3, για μεγ. κόκκο: □ 31,5 mm // ≥ 400kg/m3, για μεγ. κόκκο: □ 16 mm

· Λόγος Νερού προς Τσιμέντο ( Ν/Τ): ≤ 0,58, για περιεκτικότητα τσιμέντου 350 kg/m3 // ≤ 0,50, για περιεκτικότητα τσιμέντου 400 kg/m3

· Κοκκομετρική καμπύλη μίγματος αδρανών: στο μέσον Υποζώνης Δ

· Συντήρηση τουλάχιστον για 14 ημέρες

Η προσθήκη «στεγανοποιητικού» προσθέτου μπορεί να γίνει μόνο στο Συγκρότημα παραγωγής σκυροδέματος, στον Αναμικτήρα.

Απαγορεύεται η προσθήκη υλικών στο μίγμα (όπως στεγανοποιητικών ή άλλων προσθέτων) μετά την απομάκρυνσή του από τον αναμικτήρα (παρ. 6.9 του ΚΤΣ-97). Σε έτοιμο σκυρόδεμα που μεταφέρεται με αυτοκίνητο-αναδευτήρα επιτρέπεται μόνο η προσθήκη υπερ-ρευστοποιητικού, που θα συνοδεύεται από την επανάμιξη του μίγματος για 3 λεπτά με ρυθμό:8-12 στροφές/λεπτό.

Σημ. 1. Εάν παρά την απαγόρευση της παρ. 6.9 του ΚΤΣ-97, προστεθεί επιτόπου στο έργο «στεγανοποιητικό», οι επιπτώσεις συνήθως είναι μία μικρή μείωση της αντοχής (λόγω της παρουσίας φυσαλίδων αέρος) και μία μικρή αύξηση της εργασιμότητας. Επειδή δε, συνήθως η κατάσταση των “λεπίδων” του αυτοκινήτου μεταφοράς δεν είναι στη σωστή ικανότητα ανάμιξης, υπάρχει περίπτωση να μην γίνει δυνατή η ομοιόμορφη κατανομή του στεγανοποιητικού στη μάζα π.χ. των 8-10 m3 του συνολικού φορτίου σκυροδέματος, με συνέπεια και την εμφάνιση επιπλέον τοπικά μίας επιβράδυνσης πήξης.

Για όλους αυτούς τους λόγους ο ΚΤΣ-97, δεν επιτρέπει την προσθήκη “στεγανοποιητικών”, επιτόπου στο σκυρόδεμα στο έργο.

Σημ. 2. Υπάρχουν συγκεκριμένες εργαστηριακές δοκιμές (κατά DIN κλπ) που μετρούν την “αποτελεσματικότητα” στη μείωση της υδατοπερατότητας του σκυροδέματος των συγκεκριμένων προσθέτων.