Καλώς ήλθατε

Συνδεθείτε ή εγγραφείτε ως Μέλη, προκειμένου να σχολιάσετε αναρτημένα άρθρα, slides κλπ ή/και να διατυπώσετε τις δικές σας απόψεις για οποιοδήποτε θέμα τεχνικού ενδιαφέροντος.

Τρίτη, 30 Μαίου 2023

" ... Δεν είναι καθόλου βέβαιον ότι όλοι μας διαθέτομε τόσην δημοκρατικότητα όσην (στεντορείως) ισχυριζόμαστε ότι έχομε – κι ούτε πάει το μυαλό μας σ' αυτό το κουσούρι μας ...."

Αρθρο του Θ. Π. Τάσιου, ομότιμου καθηγητή ΕΜΠ, που δημοσιεύθηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ στις 14 Σεπτεμβρίου 2015

Αντιδηµοκρατικά τερτίπια ΘΕΟ∆ΟΣΗΣ Π. ΤΑΣΙΟΣ Oµότιµος καθηγητής του ΕΜΠ∆εν είναι καθόλου βέβαιον ότι όλοι µας διαθέτοµε τόσην δηµοκρατικότητα όσην (στεντορείως) ισχυριζόµαστε ότι έχοµε – κι ούτε πάει το µυαλό µας σ’ αυτό το κουσούρι µας. ∆ιότι η ∆ηµοκρατία δεν δωρίζεται, ούτε επιβάλλεται – αλλά «γίγνεται», ως σταδιακή και επίµοχθη ωρίµανση ατόµων και οµάδων – κι είναι αµφίβολο αν εµείς µε τόσους πολέµους και τόσες δικτατορίες προλάβαµε αυτό το γίγνεσθαι. Και διότι απαιτείται πρώτα η κατανόηση της νόµιµης Ανταγωνιστικότητας των µελών της Οµάδας (αυτόµατες βιολογικές αντιδράσεις, η ανεπάρκεια των αγαθών, η κατανοητή τάση να επιβάλω στους άλλους τις λύσεις µου). Και για να είναι «πολιτική», η υπέρβαση αυτού του Ανταγωνισµού θα γίνει σε καθεστώς Ελευθερίας: ∆εν θα µπορεί δηλαδή να γίνει µε καταστροφή του αντιπάλου – αλλά µε καταστροφή των επιχειρηµάτων του µόνον. (Θυµηθείτε το υβρεολόγιο και τις χειροδικίες κατά των σύγχρονων «γερµανοτσολιάδων», για να συνειδητοποιήσετε πού βρισκόµαστε ακόµη εν προκειµένω). ∆εύτερον, και κυριότερο, η ∆ηµοκρατία προαπαιτεί την απόρριψη του Μεσσιανισµού: Για την επίλυση των κοινωνικών µας προβληµάτων δεν διαθέτοµε ούτε την απόλυτη Αλήθεια, ούτε σύµπτωση Αξιακών προτεραιοτήτων (εκτός βέβαια απ’ τις ολοκληρωτικές πολιτικές θεωρίες...). Αρα αποδεχόµαστε την θεµελιώδη αναγκαιότητα της διαπραγµάτευσης για την επίτευξη Συναίνεσης – µε την αναπόφευκτη µερικότητα και προσωρινότητά της. (Η οιονείθρησκευτική διακήρυξη «εµείς δεν λερωνόµαστε µε συνεργασίες», είναι η πιο καραµπινάτη οµολογία Αντιδηµοκρατικότητας). Μόνον η θεσµοθέτηση πρακτικών Συµφωνιών µεταξύ µας είναι αρµόδια για τη λειτουργία της κοινωνίας µας – κι όχι η (εν απουσία µας) «επιστηµονική» γνώµη ενός σοφού.1/3 Τέλος, προφανώς, για ν’ αποκλεισθεί το αδιέξοδο στις διαπραγµατεύσεις για τη Συναίνεση, αποδεχόµαστε στο τέλος τον κανόνα της πλειοψηφίας, ενώ πάντως τα (συνταγµατικώς προστατευόµενα) θεµελιώδη δικαιώµατα δεν είναι διαπραγµατεύσιµα (δεδοµένου ότι πρόκειται για «υποστασιακά ελάχιστα», που διασφαλίζουν και την µακροπρόθεσµη κοινωνική ειρήνη). Θα συγχωρήσετε αυτήν την πληκτική επανάληψη µιας συνοπτικής περιγραφής της ∆ηµοκρατίας – το φταίξιµο όµως δεν είναι όλο δικό µου: Πρώτον, διότι τα Λεξικά ορίζουν τη ∆ηµοκρατία περιγράφοντας µόνον τη διαδικαστική της µορφή («οι πολιτικές αποφάσεις λαµβάνονται απ’ όλον τον λαό, κατά πλειοψηφίαν»). Αλλά και, δεύτερον, διότι και ο γνωστός παιδοβούβαλος µιας ασιατικής χώρας, «λαϊκή δηµοκρατία» ονοµάζει κι αυτός το καθεστώς του. Ηταν λοιπόν ίσως χρήσιµη αυτή η υπενθύµιση ότι η ∆ηµοκρατία συνίσταται µεν από µια σειρά σπουδαίων ∆ιαδικασιών, οι οποίες όµως διαπλέκονται συνεχώς µε Αξιακές θέσεις. Κι έτσι, επειδή η ∆ηµοκρατία είναι εξόχως πολυπόστατη, είναι και δυσαπόχτητη... Πάνω σ’ αυτόν τον (ατελή έστω) καµβά της δηµοκρατικότητας, ας προβάλοµε τώρα µερικά απ’ τα τρέχοντα πολιτικά φαινόµενα, προκειµένου να αποπειραθούµε µια βαθµολόγηση της δηµοκρατικότητάς των. Φαινόµενο πρώτο: η διχοστασία µεταξύ προεκλογικών εξαγγελιών και µετεκλογικού απολογισµού ενός κόµµατος σε µονοκοµµατική κυβέρνηση. Θα υποστηρίξω ότι το άνοιγµα αυτής της ψαλίδας συνιστά αντιδηµοκρατικότητα. Πράγµατι, στην προηγηθείσα περιγραφή της φύσης του δηµοκρατικού ενεργήµατος, δεν προχωρήσαµε στις καίριας σηµασίας λεπτοµέρειες της Αντιπροσωπευτικής ∆ηµοκρατίας. Εκεί, η επιλογή των αντιπροσώπων της νοµοθετικής εξουσίας στηρίζεται (σχεδόν αποκλειστικά) στις προεκλογικές περιγραφές των περί του τρόπου που θα χρησιµοποιήσουν για την επίλυση των σοβούντων κοινωνικών προβληµάτων. Πώς όµως να λειτουργήσει η ∆ηµοκρατία όταν ουδείς γίνεται λόγος περί της µεθόδου που θα εφαρµοσθεί, ούτε περί των εν χρόνω και τόπω παρενεργειών της; Αντ’ αυτής (αντί για ανάλυση δηλαδή), περιγράφεται κατευθείαν το αποτέλεσµα που θα προκύψει (οιονεί ως εκ θαύµατος). Εµείς λοιπόν οι πληβείοι, µη γνωρίζοντας πώς λειτουργεί η ∆ηµοκρατία, δεν απαιτούµε να µας προδηλώσουν το «πώς» – αλλα αρκούµαστε (µε ανοιχτά τα στόµατα) ν’ ακούσοµε το «τι». Το χειρότερο µάλιστα είναι πως όταν, µετά τις εκλογές και την κυβερνητική περίοδο, µετρήσοµε τα πενιχρά συνήθως αποτελέσµατα, αρκούµαστε στο ν’ αλλάξοµε παράταξη ίσως. Κανείς όµως δεν καταγγέλλει το πλήγµα στη λειτουργία της ∆ηµοκρατίας, στην πιο ριζική της θέση που είναι η εκλογή Αντιπροσώπων. Κι αυτή η αντιδηµοκρατική κοροϊδία έχει οδηγήσει στον µιθριδατισµό «έλα µωρέ, έτσι κάνουν όλοι». Ονειδος. Το δεύτερο φαινόµενο που προτείνω ν’ αξιολογήσοµε (το θίξαµε ήδη), είναι η άρνηση της θεµελιωδέστερης δηµοκρατικής διαδικασίας που είναι η διαπραγµάτευση για Συναίνεση µεταξύ Οµάδων που διαφωνούν ριζικά. Ξαναθυµίζοµε εδώ γιατί ετούτη η λειτουργία είναι στη ρίζα της ∆ηµοκρατίας:2/3 Εχει θεωρητικά και πραχτικά αποδειχθεί ότι δεν διαθέτοµε πολιτικές θεωρίες καθολικού δήθεν κύρους για την επίλυση των κοινωνικών προβληµάτων µας εν τόπω και χρόνω. Τις περισσότερες φορές, ακόµη και τα δεδοµένα (τα «εισαγόµενα») αυτών των προβληµάτων είναι αµφισβητούµενα. Εξ ορισµού, η επίλυση ενός πολιτικού προβλήµατος περιέχει και µια συγκεκριµένη προτεραιότητα Αξιών («εµείς εδώ και τώρα» ή «όλοι και ύστερα», είτε: «άµεσα οικονοµικά αγαθά» ή και «αύξηση της κοινωνικής ισότητας», κ.λπ). Οι δε αξιακές αντιφάσεις δεν υπερβαίνονται... επιστηµονικώς. Μόνη λοιπόν η διαπραγµάτευση (µεταξύ αντίθετων Οµάδων που συµβιούν) µπορεί να δώσει µια απλώς ανεκτή («συναινετική») λύση – η Συναίνεση είναι η φύση της ∆ηµοκρατίας. Ιδού γιατί όποιος κορδακίζεται µε την κραυγή «εµάς η ιδεολογία µας δεν µας επιτρέπει συνεργασίες», χάνει και τη δηµοκρατική του φενάκη. Ωστόσο, θαυµάζεται ενίοτε από ορισµένους ως «λεβέντης» – κι άσε τον Λαό να παιδεύεται. Μόλις προλαβαίνοµε να προβάλοµε άλλο ένα αντιδηµοκρατικό τερτίπι. Πρόκειται για το υποκατάστατο πολιτικού προγράµµατος, το οποίο συνίσταται στην εξαγγελία «Ανατροπή» (λ.χ. του Μνηµονίου). Κατά την αντίληψή µου, η εξαγγελία αυτή περιλαµβάνει τα ακόλουθα αντιδηµοκρατικά συστατικά: α)Ενόσω δεν περιέχει «θέσιν» (πώς ακριβώς, λεπτοµερώς και µε αποδεικτική επιχειρηµατολογία θα λυθούν τα προβλήµατα τα οποία πλέον δεν θα λύνονται απ’ τα ανατρεπτέα), δεν είναι επιλέξιµη απ’ τον υπεύθυνον εκλογέα.β)Εφόσον η εξαγγελία ικανοποιείται απ’ την ανατροπή καθεαυτήν, τούτο σηµαίνει ότι έχει αναγάγει το προς ανατροπήν σε «απόλυτο κακό» – έχει δηλαδή αποκλείσει τον ∆ιάλογο.Παρ’ όλ’ αυτά, και ετούτο το τερτίπι φαίνεται ότι είναι πολύ ευάκουστο – «ξεκάθαρα λόγια», σου λέει. (Ξεκάθαρες κραυγές εννοούν – είναι δε οι κραυγές η προτιµώµενη µουσική του Ολοκληρωτισµού).∆ηµοσιεύθηκε στις 14 Σεπτεµβρίου 2015 στην εφηµερίδα3/3
Εισάγετε το όνομά σας. *
Εισάγετε το e-mail σας. *
Μήνυμα
Κάντε ένα σχόλιο για το άρθρο. Το μήνυμα σχολίου σας θα δημοσιοποιηθεί μετά από έγκριση από την αρμόδια Επιτροπή.
*

Σφάλμα

Εισάγετε το όνομά σας.

Σφάλμα

Εισάγετε το e-mail σας.

Σφάλμα

Εισάγετε μήνυμα σχολίου.

Σφάλμα

Προέκυψε ένα λάθος κατά την αποστολή του σχολίου σας, παρακαλώ δοκιμάστε ξανά αργότερα.

Μήνυμα

Το μήνυμα σχολίου απεστάλη επιτυχώς. Θα δημοσιευτεί το συντομότερο δυνατό μετά την έγκριση του από την αρμόδια Επιτροπή.