ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝΝΟΜΟΣ 4412/2016 ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΠΕΔΜΕΔΕ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016Ν 4412/2016 (ΦΕΚ Α’ 147) ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο Ν 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών» (ΦΕΚ Α’ 147) αποτελεί προσαρμογή στις οδηγίες 2014/24 ΕΕ (διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων) και 2014/25/ΕΕ (προμήθειες φορέων στους τομείς του ύδατος, ενέργειας μεταφορών και ταχυδρομικών υπηρεσιών). Ο σκοπός του παρόντος «ΠΡΑΚΤΙΚΟΥ ΟΔΗΓΟΥ» είναι η συνοπτική παρουσίαση μόνο των διατάξεων που αφορούν στα δημόσια έργα, με εύληπτο τρόπο, ώστε να απαντηθούν τα ερωτήματα των μελών της ΠΕΔΜΕΔΕ, και να μπορέσουν να ανταποκριθούν άμεσα στα νέα δεδομένα για την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας τους. Να επισημανθεί εξαρχής, ότι η έλλειψη διατάξεων για την διάρθρωση και λειτουργία των Μητρώων , ΜΕΚ – ΜΕΕΠ, (εγγραφή, κατάταξη, εξέλιξη, στελέχωση κλπ) δυσχεραίνει την άμεση εφαρμογή των διατάξεων της νομοθεσίας, ως προς τους εργολήπτες (φυσικά και νομικά πρόσωπα) και δεν επιτρέπει την συνολική αξιολόγηση ενός ολοκληρωμένου νομικού πλαισίου για τα δημόσια έργα. Η καινοτομία του Ν 4412/2016, συνίσταται ότι για πρώτη φορά εκτός από την προσαρμογή στις Ευρωπαϊκές Οδηγίες, το ίδιο ενιαίο νομοθετικό κείμενο περιλαμβάνει και διατάξεις εσωτερικού (εθνικού δικαίου) που αφορούν στην εκτέλεση των δημοσίων έργων, και στην έννομη προστασία κατά την ανάθεση τους, συστήνοντας νέα όργανα στο στάδιο προ της ανάθεσης της δημόσιας σύμβασης (Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών). Η διάρθρωση του νόμου είναι η ακόλουθη : Βιβλίο Ι : Δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών (προσαρμογή στην Οδηγία 2014/24/ΕΕ) (αρ. 2-221) Βιβλίο ΙΙ : Συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών πρώην εξαιρουμένων τομέων (προσαρμογή στην Οδηγία 2014/25/ΕΕ) (αρ. 222-338) Βιβλίο ΙΙΙ : Διακυβέρνηση (αρ. 339-344) Βιβλίο ΙV : Έννομη προστασία κατά τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων (αρ. 345-374) Βιβλίο ΙV : Τελικές διατάξεις (αρ. 375 - 379) ΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/20161Κάθε βιβλίο του νόμου περιέχει μέρη, κεφάλαια, τίτλους, τμήματα και ενότητες. Για πρακτικούς λόγους η παρουσίαση θα ακολουθήσει, καταρχήν, την δομή του νόμου και θα περιλαμβάνει τα εξής μέρη : Ι ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ, ΙΙ ΑΝΑΘΕΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ, ΙΙΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ, ΙV ΕΝΝΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, V ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/20162Ι ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/20163Ι ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 1. ΠΕΔIΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Ο νόμος εφαρμόζεται σε όλες τις δημόσιες συμβάσεις που αναθέτουν όλες «αναθέτουσες αρχές» (αρ. 2 παρ. 1 περ. 1). Το σημείο που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι με την ρύθμιση αυτή καταργούνται όλες οι ειδικές διατάξεις ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων έργων (ειδικοί κανονισμοί) των οργανισμών και εταιρειών του δημοσίου (ΔΕΗ, ΕΡΓΑΟΣΕ, ΕΥΑΘ ΑΕ, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης ΟΤΑ κλπ). Συνεπώς το σύνολο των αναθετουσών αρχών της χώρας θα δημοπρατεί, αναθέτει και εκτελεί δημόσια έργα σύμφωνα με τις διατάξεις αυτού του νόμου, καθώς κάθε άλλη αντίθετη γενική ή ειδική διάταξη καταργείται (αρ. 377 παρ. 2) 2. ΟΡΙΣΜΟΙ (αρ 2) : Ο νόμος εισάγει νέες έννοιες και δίδει ορισμούς, που θα βρουν πρακτική εφαρμογή στην ανάθεση και στην εκτέλεση του έργου. Στην παρ. 7 του άρθρου 2 δίδεται ο ορισμός του δημόσιου έργου : «Ως έργο νοείται το αποτέλεσμα ενός συνόλου οικοδομικών εργασιών ή εργασιών μηχανικού το οποίο αρκεί αυτό καθαυτό για την εκπλήρωση μιας οικονομικής ή τεχνικής λειτουργίας. Η εκτέλεση των εργασιών του προηγούμενου εδαφίου απαιτεί ιδίως την εφαρμογή μελέτης κατά την έννοια του παρόντος, με τη χρήση τεχνικών γνώσεων και μεθόδων και αφορά νέες κατασκευές επεκτάσεις, ανακαινίσεις, επισκευές – συντηρήσεις κατά την λειτουργία, κατεδαφίσεις υποδομών, ιδίως στις κατηγορίες οδοποιίας, οικοδομικών, υδραυλικών, ηλεκτρομηχανολογικών, λιμενικών, βιομηχανικών ενεργειακών, δικτύων πρασίνου, καθαρισμού και επεξεργασίας νερού, υγρών, στερεών και αερίων αποβλήτων, γεωτρήσεων, ειδικών μονώσεων, ανελκυστήρων, ηλεκτρονικού εξοπλισμού, πλωτών έργων και εγκαταστάσεων, ναυπηγείων, αποκαλύψεις, μεταλλείων ή όπως οι κατηγορίες αυτές διαμορφώνονται από τις κείμενες διατάξεις και των υποδομών εκ του συνδυασμού των ανωτέρω κατηγοριών». Σε σχέση με τον προηγούμενο ορισμό έχει (ορθώς) απαλειφθεί ο όρος «εργασιών πολιτικού μηχανικού», ορισμός που είχε δημιουργήσει σωρεία ερμηνευτικών προβλημάτων στο παρελθόν Στην παρ. 9 του άρθρου 2 δίδεται ο ορισμός για τις προμήθειες, που θα επιλύσει την μόνιμη σύγχυση και πάγιο αίτημα της ΠΕΔΜΕΔΕ, για την διάκριση έργου - προμήθειας : « ως «δημόσιες συμβάσεις προμηθειών» και ως «συμβάσεις προμηθειών» νοούνται οι συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο την αγορά, τη χρηματοδοτική μίσθωση, τηΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/20164μίσθωση ή τη μίσθωση-πώληση, με ή χωρίς δικαίωμα αγοράς, αγαθών. Μια σύμβαση προμηθειών μπορεί να περιλαμβάνει, παρεμπιπτόντως, εργασίες τοποθέτησης και εγκατάστασης»,Στην παρ. 22 του άρθρου 2 δίδεται ο ορισμός μιας νέας έννοιας: «ως «κύκλος ζωής» νοούνται όλα τα διαδοχικά και/ή διασυνδεδεμένα στάδια, συμπεριλαμβανομένων της έρευνας και της ανάπτυξης που θα πραγματοποιηθούν, της παραγωγής, της εμπορίας και των όρων της, της μεταφοράς, της χρήσης και της συντήρησης, καθ’ όλη τη διάρκεια ύπαρξης ενός προϊόντος ή ενός έργου ή της παροχής μιας υπηρεσίας, από την αγορά των πρώτων υλών ή την παραγωγή των πόρων μέχρι την απόρριψη, την εκκαθάριση και το τέλος της υπηρεσίας ή χρήσης» Στην παρ.2 .6 εισάγεται ένας νέος όρος της «επιτελεστικότητας», «ως «επιτελεστικότητα» νοείται το σύνολο των μετρήσιμων ιδιοτήτων ενός έργου, οι οποίες αναφέρονται στην ταυτόχρονη ύπαρξη ασφάλειας, λειτουργικότητας και αισθητικής εμφάνισης για την τεχνική διάρκεια ζωής του», ο οποίος συνδυάζεται και με την συγκρότηση και τήρηση του φακέλου δημόσιας σύμβασης (αρ. 45 παρ. Α2 )3. ΟΡΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ : ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΑΝΩ & ΚΑΤΩ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ Ο νόμος σε όλες του τις διατάξεις (κριτήρια ανάθεσης, έννομη προστασία κλπ) εφαρμόζεται σε όλες τις δημόσιες συμβάσεις, άνω και κάτω των ορίων εφαρμογής των Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως με συγκεκριμένες διατάξεις (άρθρα 116-118) εισάγονται ρυθμίσεις που αφορούν αποκλειστικά συμβάσεις κάτω των ορίων. Είναι διατάξεις σχετικές με τον συνοπτικό διαγωνισμό (έως 60.000 ευρώ, αρ. 117) και την απευθείας ανάθεση (έως 20.000 ευρώ αρ. 118) καθώς και διαφορετικές προθεσμίες δημοσίευσης και συστημάτων ανάθεσης. Επίσης διάκριση (ως προς τα όρια) υφίσταται στο Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης(ΕΕΕΣ) , για διαγωνισμούς άνω των ορίων, και τοπροτεινόμενο από την ΕΑΑΔΗΥ, για τα έργα κάτω των ορίων. Η ΕΑΑΔΗΣΥ προχώρησε στην κατάρτιση του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης (ΤΕΥΔ), κατά πιστή αντιγραφή του «Εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2016/7 της ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 5/1/2016 για την καθιέρωση του ΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/20165τυποποιημένου εντύπου για το «Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Προμήθειας»» και του Παραρτήματος 2 του κανονισμού. Στόχος του ΤΕΥΔ είναι η μείωση του διοικητικού φόρτου που απορρέει από την απαίτηση προσκόμισης σημαντικού αριθμού πιστοποιητικών ή άλλων εγγράφων που σχετίζονται με τα κριτήρια αποκλεισμού και τα κριτήρια επιλογής. 4. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ (πρώην εργοληπτικές επιχειρήσεις) Στοάρθρο19περιγράφονταιοιδικαιούμενοισυμμετοχής,«οικονομικοί φορείς» (σημ. πρώην εργοληπτικές επιχειρήσεις), νομικά και φυσικά πρόσωπα. Στη συνέχεια η παρ. 2 του άρθρο κάνει λόγο και για καλούμενες ενώσεις οικονομικών φορέων (πρώην κοινοπραξίες) , με την διευκρίνιση ότι «Οι αναθέτουσες αρχές δεν απαιτούν από τις εν λόγω ενώσεις να περιβληθούν συγκεκριμένη νομική μορφή για την υποβολή προσφοράς ή την αίτηση συμμετοχής». Άρα οι ενώσεις οικονομικών φορέων δεν υποχρεούνται να ενδυθούν ορισμένη νομική μορφή για την συμμετοχή τους. 5. ΕΠΙΣΗΜΟΙ ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ & ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Ή ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Με τον όρο επίσημοι κατάλογοι ο νόμος εννοεί τα επίσημα μητρώα που ισχύουν στην κάθε ευρωπαϊκή χώρα (είναι το αρ. 64 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ). Στην Ελλάδα το επίσημο Μητρώο για τα δημόσια έργα είναι το ΜΕΕΠ Στο άρθρο 83 προβλέπεται (παρ. 5) ότι «Η εγγραφή και κατάταξη στο ΜΕΕΠ, Μητρώο Μελετητών και Μητρώο Γραφείων Μελετών και η κατοχή αντίστοιχου πτυχίου αποτελεί τεκμήριο τεχνικής καταλληλόλητας γενικής εμπειρίας στην καλούμενη τάξη και κατηγορία του αντίστοιχου Μητρώου» Σύμφωνα με τις καταργούμενες διατάξεις, έως την υιοθέτηση νέων διατάξεων για το θέμα των Μητρώων, εξακολουθούν να ισχύουν οι σχετικές διατάξεις του ν 3669/2008. Στην παρ. 10 γίνεται αναφορά για έκδοση Προεδρικού Διατάγματος από Υπ. Οικονομίας και ΥΠΥΜΕΔΙ (ανάλογα αρμοδιότητας) για την λειτουργίαΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/20166επίσημων καταλόγων εγκεκριμένων οικονομικών φορέων (με το οποίο θα ρυθμιστούν όλες οι λεπτομέρειες σχετικές με την λειτουργία των ΜΕΕΠ ΜΕΚ) 6. ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΣΥΜΒΑΣΗΣ – ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΕΝΙΑΟ ΕΓΓΡΑΦΟ ΣΥΜΒΑΣΗΣ(ΕΕΕΣ)-ΕΠΙΓΡΑΜΜΙΚΟΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ (e - Certis) Ο νόμος προβλέπει ότι θα γίνεται χρήση αποκλειστικά των προτύπων εντύπων διακήρυξης, με δεσμευτική ισχύ, που εκδίδει η Αρχή , (ΕΑΑΔΗΣΥ) της παρ. 2 αρ. 2 ν. 4013/2011 (παρ. 5 αρ. 53) Ειδικά όμως για δημόσιες συμβάσεις έργων / μελετών και παροχής τεχνικών υπηρεσιών λοιπά πρότυπα τεχνικού περιεχομένου των περιπτώσεων κδ’ κε’ της παρ. 2 του άρθρου 53 με δεσμευτική ή μη ισχύ, καθώς και σχετικές κατευθυντήριες οδηγίες εκδίδονται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων (παρ. 6 αρ. 53) Μια καινοτομία που εισάγει ο νόμος στο αρ. 79 είναι το ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΕΝΙΑΟ ΕΓΓΡΑΦΟ ΣΥΜΒΑΣΗΣ (ΕΕΕΣ) : Ι) Δημόσιες συμβάσεις άνω των ορίων. Με το άρθρο 79 «Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης» (ΕΕΕΣ) του νόμου 4412/2016 , ενσωματώθηκε το άρθρο 59 της οδηγίας 2014/24/ ΕΕ. Το ΕΕΕΣ αποτελεί ενημερωμένη υπεύθυνη δήλωση με τις συνέπειες του ν. 1599/1986, η οποία υποβάλλεται από τους οικονομικούς φορείς και συνιστά προκαταρκτική απόδειξη προς αντικατάσταση των πιστοποιητικών που εκδίδουν δημόσιες αρχές ή τρίτα μέρη, επιβεβαιώνοντας ότι ο εν λόγω οικονομικός φορέας πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις, που ορίζει η παρ. 2 του άρθρου 79 του νόμου 4412/2016 : Α) Ότι δεν βρίσκεται σε μια από τις καταστάσεις των άρθρων 73 και 74 του ν. 4412/2016, λόγω της οποίας αποκλείεται ή μπορεί να αποκλειστεί από διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης . Β) Ότι πληροί τα σχετικά κριτήρια επιλογής τα οποία έχουν καθοριστεί σύμφωνα με τα άρθρα 75, 76 και 77 του νόμουΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/20167Γ) Ότι κατά περίπτωση τηρεί τους αντικειμενικούς κανόνες και τα κριτήρια που έχουν καθοριστεί σύμφωνα με το αρ. 84 για τον περιορισμό του αριθμού των πληρούντων τα κριτήρια επιλογής υποψηφίων που θα κληθούν να συμμετάσχουν Δ) Εφόσον η εκτιμώμενη αξία της υπό ανάθεση σύμβασης υπερβαίνει το 1.000.000 ευρώ, εκτός ΦΠΑ, ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής της παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 3310/2005. Δηλαδή οι οικονομικοί φορείς για την συμμετοχή τους στους διαγωνισμούς δημοσίων έργων θα κρίνονται βάσει αυτών των εγγράφων, τα οποία ισοδυναμούν με υπεύθυνες δηλώσεις των διαγωνιζομένων Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το άρθρο 83 «Επίσημοι κατάλογοι εγκεκριμένων οικονομικών φορέων και πιστοποίηση από Οργανισμούς δημοσίουήιδιωτικούδικαίου»,οιοικονομικοίφορείςπουείναιεγγεγραμμένοι σε επίσημους καταλόγους εγκεκριμένων οικονομικών φορέων ή διαθέτουν σχετική πιστοποίηση από οργανισμούς δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ΜΠΟΡΟΥΝ όσον αφορά τις πληροφορίες που απαιτούνται σύμφωνα με τα μέρη ΙΙΙ έως V (του ΕΕΕΣ), να υποβάλλουν στην αναθέτουσα αρχή ή στον αναθέτοντα φορέα το πιστοποιητικό εγγραφής που εκδίδεται από την αρμόδια αρχή ή το πιστοποιητικό που εκδίδεται από τον αρμόδιο οργανισμό πιστοποίησης. ΙΙ) Δημόσιες συμβάσεις κάτω των ορίων : (αρ 79 παρ 4) Η ΕΑΑΔΗΣΥ προχώρησε στην κατάρτιση του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης(ΤΕΥΔ), κατά πιστή αντιγραφή του«Εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2016/7 της ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 5/1/2016 για την καθιέρωση του τυποποιημένου εντύπου για το «Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Προμήθειας»» και του Παραρτήματος 2 του κανονισμού. Στόχος του ΤΕΥΔ είναι η μείωση του διοικητικού φόρτου που απορρέει από την απαίτηση προσκόμισης σημαντικού αριθμού πιστοποιητικών ή άλλων εγγράφων που σχετίζονται με τα κριτήρια αποκλεισμού και τα κριτήρια επιλογής.ΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/20168Τέλος εισάγεται με το νόμοτο ΕΠΙΓΡΑΜΜΙΚΟ ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ (e - Certis), το οποίο στο μέλλον θα αποτελέσει μια πανευρωπαϊκή βάση δεδομένων, με δεδομένα για όλους τους οικονομικούς φορείς, που συμμετέχουν σε διαγωνισμούς δημοσίων συμβάσεων, και όπου οι αναθέτουσες αρχές θα αναζητούν τα αντίστοιχα πιστοποιητικά. 7. Κριτήρια επιλογής (αρ. 75 & 76) Στο αρ 75 αναφέρονται τα γενικά κριτήρια επιλογής τα οποία μπορεί να αφορούν :α) καταλληλόλητα για άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας β) οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια γ) τεχνική και επαγγελματική ικανότητα-Εγγραφή σε Μητρώα (ΜΕΕΠ) (χωρίς ακόμα τη νομοθετική ρύθμισηπερί Μητρώων)Στην παρ. 2 οικονομικούςοι αναθέτουσες αρχές να μπορούν να απαιτούν από τους φορείςναείναιεγγεγραμμένοισεένααπόταεπαγγελματικά ή εμπορικά μητρώα που τηρούνται στο κράτος μέλος εγκατάστασήςτους,όπωςπεριγράφεταιστοπαράρτημαXIτουΠροσαρτήματος Α ή να συμμορφώνονται με οποιαδήποτε άλλη απαίτηση ορίζεται στο παράρτημα αυτό. Στην παρ.3 αναφέρεται ότι: « Όσον αφορά την οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να επιβάλλουν απαιτήσεις που να διασφαλίζουν ότι οι οικονομικοί φορείς διαθέτουν την αναγκαία οικονομική και χρηματοδοτική ικανότητα για την εκτέλεση της σύμβασης. Για τον σκοπό αυτόν, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς, ιδίως να έχουν έναν ορισμένο ελάχιστο ετήσιο κύκλο εργασιών, συμπεριλαμβανομένου ορισμένου ελάχιστου κύκλου εργασιών στον τομέα δραστηριοτήτων που αποτελεί το αντικείμενο της σύμβασης …..Ο ελάχιστος ετήσιος κύκλος εργασιών που απαιτείται να έχουν οι οικονομικοί φορείς δενΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/20169υπερβαίνει το διπλάσιο της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, εκτός από δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, όπως σχετικά με τους ειδικούς κινδύνους που αφορούν τη φύση των έργων, των υπηρεσιών ή των αγαθών. Η αναθέτουσα αρχή αναφέρει τους βασικούς λόγους για την απαίτηση αυτή στα έγγραφα της σύμβασης ή στη χωριστή έκθεση που προβλέπεται στο άρθρο . Όταν μια σύμβαση υποδιαιρείται σε τμήματα, το παρόν άρθρο εφαρμόζεται σε σχέση με κάθε επιμέρους τμήμα. Εντούτοις, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να καθορίζει τον ελάχιστο ετήσιο κύκλο εργασιών που πρέπει να έχουν οι οικονομικοί φορείς ανά ομάδες τμημάτων, σε περίπτωση που ανατεθούν στον ανάδοχο περισσότερα τμήματα που πρέπει να εκτελεστούν ταυτοχρόνως.» Στο αρ. 76 «Κριτήρια επιλογής σε διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου» εξειδικεύονται τα κριτήρια (πέραν της παρ . 2 του αρ. 75) για τους διαγωνισμούς των δημοσίων έργων (πρακτικά επαναλαμβάνονται οι προισχύουσεςδιατάξειςοικονομικούς φορείςτουεθνικούδικαίου).Γίνεταιαναφοράσεπου εγγράφονται στο ΜΕΕΠ (ή τα νομαρχιακάμητρώα) κατά κατηγορίες ή εξειδικευμένες επιχειρήσεις. Επαναλαμβάνει τις προισχύουσες ρυθμίσεις για συμμετοχή σε έργο που ανήκει σε μια κατηγορία του ΜΕΕΠ (το 90% όλων των εργασιών του έργου), σε διάφορες κατηγορίες ή σε εξειδικευμένες κατηγορίες, σε ενώσεις οικονομικών φορέων. Δίνεται η δυνατότητα, κατόπιν αιτήματος της αναθέτουσας αρχής, με ΥΑ του ΥΠΥΜΕΔΙ , ύστερα από γνώμη του Τμήματος. Κατασκευών του Συμβουλίου ΔημοσίωνΈργωντης Γενικής Γραμματείας Υποδομών, να προστίθενταιστην διακήρυξη επιπλέον όροι , όταν τούτο ενδείκνυται από το είδος ή την πολυπλοκότητα του προς ανάθεση έργου (παρ. 2) Γίνεται αναφορά σε τάξεις του ΜΕΕΠ και σε δυνατότητα έργων που μπορεί να αναλάβει μια αναβαθμισμένη κοινοπραξία (πλέον ενώσεις οικονομικών φορέων), δηλαδή το25% της διαφοράς του ανώτατου ορίου. ΜεΥ.Α.ΥΠΥΜΕΔΙ τα όρια αναπροσαρμόζονται (παρ. 3)ΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/2016108. Λόγοι αποκλεισμού οικονομικού φορέα (αρ. 73 &74) Το αρ. 73 περιγράφει τους λόγους αποκλεισμού ενός οικονομικού φορέα σε διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης. Σημειώνεται μια ουσιώδης διαφορά μεταξύ των λόγων της παρ. 4 όπου αναφέρεται ότι οι αναθέτουσες αρχές «μπορούν να αποκλείουν…» σε αντίθεση με τις παρ. 1 & 2 όπου «οι αναθέτουσες αρχές αποκλείουν …». Συνάγεται δηλαδή ότι είναι δυνητικοί, για την αναθέτουσα αρχή οι λόγοι αποκλεισμού της παρ.4, οι οποίοι και αναφέρονται κυρίως σε σοβαρά επαγγελματικά παραπτώματα, σε οικονομική κατάσταση (πτώχευση, εξυγίανση κλπ) και στην επιχειρηματική συμπεριφορά του οικονομικού φορέα όπως : στρέβλωση του ανταγωνισμού, μη θεραπεύσιμη σύγκρουση συμφερόντων , πρότερη αθέτηση συμβατικών υποχρεώσεων κλπ. Δεν δίδονται από το άρθρο λεπτομέρειες για την εφαρμογή αυτών των κριτηρίων αποκλεισμού. Προβλέπεται όμως μια διαδικασία θεραπείας / αντίκρουσης κατά των λόγων αποκλεισμού ενώπιον ειδικής επιτροπής που θα συσταθεί με ΥΑ των συναρμόδιων Υπουργείων. Το αρ. 74 προχωρεί σε μια ρύθμιση , που δεν υπήρχε στο προισχύον καθεστώς, και αφορά στις συνέπειες αποκλεισμού οικονομικού φορέα, για τους λόγους του αρ. 73. Σύμφωνα με την παρ. 1 μπορεί να επιβληθεί σε βάρος του αποκλεισμός από την συμμετοχή του σε εν εξελίξει και μελλοντικές διαδικασίες σύναψης συμβάσεων για εύλογο χρονικό διάστημα. Ο αποκλεισμός δεν δύναται να υπερβεί το χρονικό διάστημα των πέντε (5) ετών από την ημερομηνία της καταδίκης με τελεσίδικη απόφαση στις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παρ. 1 του αρ. 73 και τριών (3) ετών από την ημερομηνία του σχετικού γεγονότος στις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παρ. 4 του άρθρου 73 (παρ. 2) Ο αποκλεισμός επιβάλλεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας Ανάπτυξης και Τουρισμού, Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αρμοδίου για θέματα καταπολέμησης διαφθοράς, καθώς και Υποδομών μεταφορών και Δικτύων, που εκδίδεται μετά από αιτιολογημένη εισήγηση της αναθέτουσας αρχής που διαπιστώνει την συνδρομή των λόγων αποκλεισμού.ΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/2016119. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΑΝΑΘΕΤΟΥΣΩΝ ΑΡΧΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΗΣ (αρ. 44-60) Στο ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ του νόμου με τίτλο «ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ» (αρ 44 - 52) ορίζονται συγκεκριμένες προϋποθέσεις που οφείλουν να τηρούν οι αναθέτουσες αρχές ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ για την διεξαγωγή της διαδικασίας σύναψης σύμβασης όπως η τεχνική επάρκεια αναθετουσών αρχών (αρ. 44) η συγκρότηση και τήρηση φακέλου δημόσιας σύμβασης (αρ. 45), διαδικασία για προηγούμενη εμπλοκή υποψηφίων ή προσφερόντων (αρ. 48) η τεκμηρίωση της σκοπιμότητας σύναψης δημόσιας σύμβασης ,η επάρκεια προϋπολογισμού, ωριμότητα, μελέτες κλπ (αρ. 49). Όλες οι λεπτομέρειες ως προς τις υποχρεώσεις των αναθετουσών αρχών, πριν την έναρξη της διαδικασίας ανάθεσης της δημόσιας σύμβασης, αναφέρονται διεξοδικά στις ρυθμίσεις των άρθρων και παρέλκει η αντιγραφή τους στον παρόντα οδηγό 10. ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ (αρ.72) Ο νόμος προβλέπει τα εξής : α) β)Εγγύηση συμμετοχής έως 2% της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης Εγγύηση καλής εκτέλεσης σε ποσοστό έως 5% επί της αξίας της σύμβασης εντός ΦΠΑ γ) Εγγύηση προκαταβολής ισόποση με προκαταβολή προκαταβολή έντοκη από καταβολής Οι εγγυήσεις προβλέπεται να εκδίδονται και από ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ, Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων 11. ΥΠΟΔΙΑΙΡΕΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΣΕ ΤΜΗΜΑΤΑ (αρ.59) Ο νόμος ρητά προβλέπει την κατάτμηση των συμβάσεων, υπό προϋποθέσεις -Δυνατότητα των αναθετουσών αρχών να αναθέτουν μια σύμβαση υπό μορφή χωριστών τμημάτων Πρέπει να αναφέρουν τους λόγους της απόφασής τους, που περιλαμβάνεται στα έγγραφα της σύμβασηςΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/20161212. Υπεργολαβία (αρ. 58) Ο νόμος προβλέπει ότι η αναθέτουσα αρχή ζητά από τον προσφέροντα να αναφέρει στην προσφορά του το τμήμα της σύμβασης που προτίθεται να αναθέσει σε τρίτους καθώς και τους υπεργολάβους που προτείνει.Οι λοιπές διατάξεις που αναφέρονται στο Γενικό μέρος του νόμου και αφορούν την διαδικασία ανάθεσης, εξειδικεύονται σε ότι αφορά στην εκτέλεση των δημοσίων έργων. Για τον λόγο αυτό θα γίνει παρουσίαση τους στο αμέσως επόμενο μέρος ΙΙ ΑΝΑΘΕΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ. Θα αναλυθούν: 1)Τρόπος κατασκευής 2)Κριτήριο ανάθεσης 3)Τρόποι σύνταξης και υποβολής οικονομικών προσφορών 4) Δημόσιες συμβάσεις έργων με αξιολόγηση μελέτης (πρώην σύστημα μελέτη κατασκευή) 5. Ασυνήθιστες χαμηλές προσφορές 6. Συμβάσεις κάτω των ορίων 7 Διαδικασία ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων 8. Ενστάσεις 9. Κατακύρωση αποτελέσματος διαγωνισμούΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/201613ΙΙ ΑΝΑΘΕΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/2016141) ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ (αρ. 134) Τα δημόσια έργα κατασκευάζονται με βάση τη σχετική εγκεκριμένη μελέτη α)είτε από εξειδικευμένους οικονομικούς φορείς κατά τις κείμενες διατάξεις β) είτε από τον φορέα κατασκευής του έργου με αυτεπιστασία μέσω κατάλληλης τεχνικής υπηρεσίας. Συνεπώς τα δημόσια έργα κατασκευάζονται από τις επιχειρήσεις που θα είναι εγγεγραμμένες στα επίσημα μητρώα (ΜΕΕΠ) 2) ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ Με την επιφύλαξη των εθνικών διατάξεων νόμου , οι αναθέτουσες αρχές βασίζουν την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων στην πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά. (αρ. 86 παρ.1). Δηλαδή πλέον, με την ενσωμάτωση των οδηγιών ΕΕ, το βασικό κριτήριο ανάθεσης των δημοσίων έργων είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά. Στην παρ. 2 του αρ. 86 προβλέπεται όμως και το κριτήριο ανάθεσης «πλέον συμφέρουσαοικονομικήπροσφοράβάσειτιμής»κατ’επιλογήτηςαναθέτουσας αρχής (δηλαδή το έως σήμερα ισχύον κριτήριο της μειοδοσίας). Αρα ανήκει στην επιλογή της αναθέτουσας αρχής να επιλέξει ως κριτήριο ανάθεσης την μειοδοσία. Στην ίδια παράγραφο γίνεται αναφορά στο κριτήριο βέλτιστη σχέση ποιότητας- τιμής η οποία εκτιμάται βάσει ποιοτικών/ περιβαλλοντικών ή/ και κοινωνικών πτυχών κριτηρίων, τα οποία αναλύονται στο ίδιο άρθρο. Για την εφαρμογή των κριτηρίων ο νόμος προβλέπει έναν τύπο στην παρ. 11 . Επίσης προβλέπεται έκδοση εγκυκλίων από τον Υπουργό ΥΠΥΜΕΔΙ , «ειδικά στις δημόσιες συμβάσεις έργων μελετών, σχετικά με την στάθμιση των επιμέρους κριτηρίων ανάθεσης, τους συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων ανάθεσης σχετίζονται με την τεχνική προσφορά ανά κατηγορία έργου και μελέτηςπουκαι ανάεκτιμώμενη αξία σύμβασης. Η αναθέτουσα αρχή μπορεί να αποκλίνει από τα οριζόμεναΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/201615στις ανωτέρω εγκυκλίους, έπειτα από σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου (παρ. 15 του αρ. 86)» Ο νόμος εισάγει ένα νέο κριτήριο ανάθεσης την κοστολόγηση του κύκλου ζωής (αρ. 87). Ο ορισμός του γίνεται στην παρ. 1 « Η κοστολόγηση του κύκλου ζωής καλύπτει στον προσήκοντα βαθμό μέρος ή το σύνολο των ακόλουθων ειδών κόστους κατά τη διάρκεια του κόστους ζωής ενός έργου : α)το κόστος που βαρύνει την αναθέτουσα αρχή (αα. κόστος κτήσης, αβ. κόστος χρήσης αγ. κόστος συντήρησης) β) το κόστος που οφείλεται σε εξωτερικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες που συνδέονται με το έργο.» Για τις δημόσιες συμβάσεις έργων, μελετών κλπ μπορεί να καθορίζονται με ΥΑ του ΥΠΥΜΕΔΙ τα κριτήρια της παρ. 2 , οι τρόποι προσδιορισμού και μέτρησης του κόστους του κύκλου ζωής των έργων / μελετών/ υπηρεσιών καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα. 3)ΤΡΟΠΟΙΣΥΝΤΑΞΗΣΚΑΙΥΠΟΒΟΛΗΣΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝΠΡΟΣΦΟΡΩΝ (αρ. 95) Στο άρθρο 95 στην ουσία περιγράφονται τα προισχύοντα συστήματα δημοπράτησης (με εξαίρεση το πρώην σύστημα μελέτη κατασκευή, το οποίο άλλαξε καθεστώς),αλλά πλέον ως «τρόπος υποβολής οικονομικής προσφοράς» Ο νόμος ορίζει πλέον ότι ο τρόπος συμπλήρωσης οικονομικής προσφοράς (που αντιστοιχίζεται με τα προισχύοντα συστήματαδημοπράτησης τωνεπιμέρους ποσοστών έκπτωσης, συμπλήρωσης αναλυτικού τιμολογίου, αντιπαροχής, παραχώρησης άλλων ανταλλαγμάτων εκτός από χρήμα ή ακίνητα) εφαρμόζονται όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής(δηλαδή σύστημαμειοδοσίας).ΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/2016164) Δημόσιες συμβάσεις έργων με αξιολόγηση μελέτης (πρώην σύστημα μελέτη κατασκευή) (αρ 50) Στο άρθρο 50 δίδεται και η περιγραφή τουπρώην συστήματοςανάθεσης «Σύστημα Προσφοράς Μελέτη Κατασκευή» με το νέο καθεστώς, καθώς πλέον θεωρείται ως είδος σύμβασης, και αναλύεται στο γενικό μέρος των διατάξεων του νόμου. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του είναι : Εφαρμόζεται σε όλα τα έργα. Εξαιρούνται από το σύστημα : έργα αναπλάσεως και κτιριακάΜε ΥΑ μπορεί να εξαιρούνται και άλλεςκατηγορίες ( παρ.1). Για την εφαρμογή του συστήματος , σε συνέχεια σύμφωνης γνώμης τεχνικού συμβουλίου αναθέτουσας αρχής (εάν δεν υφίσταται Τεχνικό Συμβούλιο υποκαθίσταταιαπό Τεχνικό Συμβούλιοτης ΓΓ Υποδομών),ΠΡΕΠΕΙ ΣΩΡΕΥΤΙΚΑ να συντρέχουν τα εξής : α. ύπαρξη εγκεκριμένης προμελέτης, εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων, τεύχους υπολογισμού και τεκμηρίωσηςγια τον καθορισμό τουπροϋπολογισμού της αναθέτουσας αρχής και Κανονισμού Μελετών Έργου (ο οποίος συντάσσεται ειδικά για το προς ανάθεση έργο) β. οι διαθέσιμες μελέτες της αναθέτουσας αρχήςσυνοδεύονταιυποχρεωτικά από όλες τις απαραίτητες σύνοδες υποστηρικτικές μελέτες όπως γεωλογικές , γεωτεχνικές που αντιστοιχούν στο αντίστοιχο στάδιοτηςμελέτης του κυρίως έργου γ, η ύπαρξη όλων των στοιχείων της υποπερ. Α’ της παρ7 άρ. 45 -Δεν υπάρχει βαθμολόγηση μελέτης. Εξετάζεται μόνο ο έλεγχος πληρότητας και συμφωνίας της μελέτης με τα οριζόμενα στα έγγραφα της σύμβασης και ιδίως μετονΚανονισμό Μελετών Έργου διαπιστώνοντας τησυμμόρφωση ή μη της μελέτης με αυτό(πίνακας συμμόρφωσης). -Οι οικονομικές προσφορές αποσφραγίζονται πριν από τον έλεγχο των τεχνικών προσφορών. Στη συνέχεια ελέγχονται οι τεχνικές προσφορές τωνΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/201617πέντε (5) πρώτων κατά σειρά μειοδοσίας και καταγράφεται το αποτέλεσμα σε πρακτικό (αρ. 98 παρ. 1 γγ’). Η οικονομική προσφορά είναι κατ’ αποκοπή (αρ. 95 παρ. 2 γ’) -Δενυπάρχουνστάδιαελέγχουδικαιολογητικώνσυμμετοχήςκαιαξιολόγησης τεχνικών προσφορών. -Επί του ενιαίου πρακτικού δεν προκύπτει να υπάρχει δυνατότητα ένστασης, αλλά αυτό υποβάλλεται προς έγκριση στην αναθέτουσα αρχή του διαγωνισμού.5. ΑΣΥΝΉΘΙΣΤΑ ΧΑΜΗΛEΣ ΠΡΟΣΦΟΡEΣ (αρ. 88) «Όταν οι προσφορές φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές σε σχέση με τα έργα, τα αγαθά τις υπηρεσίες, οι αναθέτουσες αρχές απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να εξηγήσουν την τιμή ή το κόστος που προτείνει στην προσφορά τους, εντός αποκλειστικής προθεσμίας κατά ανώτατο όριο δέκα (10) ημερών από την κοινοποίηση της σχετικής πρόσκλησης της αναθέτουσας αρχής». (παρ. 1) Δηλαδή ο νόμος θεσπίζει έλεγχο (υποκειμενικό) στον εντοπισμό των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής και αντικειμενική αιτιολόγηση εκ μέρους των διαγωνιζόμενων οικονομικών φορέων (οι εξηγήσεις υποβάλλονται εντός 10 ημερών). Λεπτομέρειες δίδονται μόνογια το περιεχόμενο των αιτιολογήσεων / εξηγήσεων που θαυποβάλλουν οι οικονομικοί φορείς (παρ. 2) Ο τρόπος αξιολόγησης των υποβαλλόμενων εξηγήσεων από την αναθέτουσα αρχή αναλύεται στην παρ. 3., και γίνεται σε συνεννόηση με τον προσφέροντα. Στην (παρ. 6) προβλέπεται και έκδοση εγκυκλίου του Υπουργού ΥΠΟΜΕΔΙ, για την εξειδίκευση των όρων χαρακτηρισμού μιας οικονομικής προσφοράς ως ασυνήθιστα χαμηλήςανά κατηγορία έργου και μελέτης και ανάΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/201618εκτιμώμενη αξία σύμβασης και για την εκτίμηση των παρεχόμενων εξηγήσεων. 6. ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΤΩ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ (αρ. 116-118 ) Ο νόμος προβλέπει στα άρθρα 116-118 δυο συγκεκριμένους τύπους ανάθεσης : Συνοπτικός διαγωνισμός (αρ. 117) Εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη των 60.000 € (χωρίς ΦΠΑ) -Δημοσιεύεται απλοποιημένη προκήρυξη και μπορεί ναπροσκαλείεπιπλέον τουλάχιστον 3 οικονομικών φορέων -Οι λεπτομέρειες Διεξαγωγής καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασηςΑπ’ ευθείας ανάθεση (αρ. 118) Εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη των 20.000 Ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) -Διενέργεια από Υπηρεσίες, χωρίς να απαιτείται η συγκρότηση συλλογικού οργάνου-Κριτήριο Ανάθεσης είναι η δυνατότητα καλής και έγκαιρης εκτέλεσης της σύμβασης σε συνδυασμό με την οικονομική προσφορά του διαγωνιζόμενου-Μετά την έκδοση της απόφασης, αυτή δημοσιεύεται στο ΚΗΜΔΗΣ7 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ Ο νόμος προβλέπει νέες διαδικασίες υποβολής και αξιολόγησης προσφορών στις δημόσιες συμβάσεις έργων (άρθρο 98 ) Ημέρες διεξαγωγής διαγωνισμών : Τρίτη ή Πέμπτη και ώρα 10.00 Με ΥΑ για διαδικασίες με την πλέον συμφέρουσα προσφορά μπορεί να ορίζεται και άλλη ημέρα, Για τα νησιά μπορεί να καθορίζεται και μια επιπλέον ημέρα διεξαγωγής της διαδικασίας (με απόφαση Περιφερειαρχών).ΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/201619Η διαδικασία κατάθεσης / αποσφράγισης είναι όμοια με τον 3669/2008 για την ανοικτή διαδικασία. Για την πλέον συμφέρουσα προσφορά , ακολουθείται η διαδικασία όπως περιγράφεται αναλυτικά στο άρθρο 101 Να επισημανθεί ότι ο νόμος προβλέπει την συμπλήρωση – αποσαφήνιση πληροφοριών & δικαιολογητικών (αρ. 102). Όπως αναφέρεται στην (παρ.1) « Κατά την διάρκεια αξιολόγησης των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής η Αναθέτουσα αρχή μπορείνα καλεί εγγράφως τους συμμετέχοντες να διευκρινίζουν ή νασυμπληρώνουν έγγραφα ή δικαιολογητικά μέσα σε εύλογη προθεσμία, όχι μικρότερη από 7 ημέρες».8. ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ Ο νόμος δεν προβλέπει ρητά την υποβολή ενστάσεων κατά του πρακτικού του γνωμοδοτικού οργάνου (πρώην επιτροπής διαγωνισμού.) Αντίθετα προβλέπει μόνο την άσκηση προδικαστικής προσφυγής (άνω και κάτω των ορίων), κατά του εγκριτικού πρακτικού της αναθέτουσας αρχής, ενώπιον της (υπό σύσταση νέας αρχής) Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών σύμφωνα με το αρ. 360 Ενστάσεις υποβάλλονται εντός πέντε (5) ημερών σύμφωνα με το αρ. 127 για τα έργα προϋπολογισμού έως 60.000, προ ΦΠΑ . Για άσκηση ένστασης κατά διακήρυξης/ πρόσκλησης η ένσταση υποβάλλεται μέχρι 5 ημέρες πριν την υποβολή των προσφορών. Θεσπίζεται παράβολο 1% επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης για το παραδεκτό Η αναθέτουσα αρχή αποφασίζει εντός 10 ημερών επί των ενστάσεωνΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/2016209. ΚΑΤΑΚΥΡΩΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Στο άρθρο 103 περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία ολοκλήρωσης του διαγωνισμού. -Μετά την αξιολόγηση των προσφορών η αναθέτουσα αρχή ειδοποιεί εγγράφως τον «προσωρινό ανάδοχο» να προσκομίσει τα πρωτότυπα ή αντίγραφα δικαιολογητικά, σε σφραγισμένο φάκελο. - Η προθεσμία είναι 10 έως 20 ημέρες (παρ. 1) -Εάν δεν προσκομιστούν τα δικαιολογητικά ή εαν είναι ελλειπή, δίδεται προθεσμία πέντε (5) έως δεκαπέντε (15) ημερών στον προσωρινό ανάδοχο να τα προσκομίσει. Η προθεσμία εκκινεί από την κοινοποίηση σχετικής έγγραφης ειδοποίησης στον προσωρινό ανάδοχο (παρ. 2) - Σε περίπτωση υποβολής ψευδών δικαιολογητικών ή μη εμπρόθεσμης προσκόμισης δικαιολογητικών, επιβάλλονται στον προσωρινό ανάδοχο η κήρυξη του ως έκπτωτου και η κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής. Η σύμβαση σε αυτή την περίπτωση κατακυρώνεται υπερ του επομένου στη σειρά διαγωνιζόμενου. (παρ. 3,4,5) - Η διαδικασία ολοκληρώνεται με την σύνταξη πρακτικού από το αρμόδιο γνωμοδοτικό όργανο και την διαβίβαση του φακέλου στο αποφαινόμενο όργανο της αναθέτουσας αρχής, για την λήψη απόφασης είτε για κήρυξη έκπτωτου του προσωρινού αναδόχου είτε για κατακύρωση της σύμβασης είτε για ματαίωση της διαδικασίας (παρ. 6) Στο άρθρο 105 περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία κατακύρωσης του διαγωνισμού και η σύναψη σύμβασης. -Η αναθέτουσα αρχή κοινοποιεί την απόφαση κατακύρωσης, μαζί με αντίγραφα πρακτικών της διαδικασίας σε κάθε διαγωνιζόμενο, εκτός από τον προσωρινό ανάδοχο, με κάθε πρόσφορα τρόπο επί αποδείξει. (παρ. 2)ΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/201621-Τα έννομα αποτελέσματα της απόφασηςκατακύρωσης και ιδίως τηςσύναψης σύμβασης επέρχονται εφόσον σωρευτικά συντρέξουν τα εξής : α)άπρακτη πάροδος των προθεσμιών άσκησης των προβλεπόμενων στις κείμενες διατάξεις βοηθημάτων και μέσων στο στάδιο της προδικαστικής και δικαστικής προστασία και από τις αποφάσεις αναστολών επί αυτών β)ολοκλήρωση του προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο σύμφωνα με τα αρ. 35 & 36 του ν. 4129/2013, εφόσον απαιτείται γ) κοινοποίηση της απόφασης κατακύρωσης στον προσωρινό ανάδοχο εφόσον ο τελευταίος υποβάλλει επικαιροποιημένα τα δικαιολογητικά του άρθρου 80, σε συνέχεια σχετικής πρόσκλησης (παρ. 3) -Μετάτηνεπέλευσητωνέννομωναποτελεσμάτωντηςαπόφασηςκατακύρωσης, η αναθέτουσα αρχή προσκαλεί τον ανάδοχο να προσέλθει για την υπογραφή του συμφωνητικού , εντός είκοσι (20) ημερών από την κοινοποίηση σχετικής έγγραφης ειδικής πρόσκλησης. -Η υπογραφή του συμφωνητικού έχει αποδεικτικό χαρακτήρα. Εάν ο ανάδοχος δεν προσέλθει να υπογράψει το συμφωνητικό, μέσα στην προθεσμία που ορίζει η ειδική πρόσκληση, τότε κηρύσσεται έκπτωτος , καταπίπτει υπέρ της αναθέτουσας αρχής η εγγύηση συμμετοχής του, και η κατακύρωση γίνεται στον προσφέροντα που υπέβαλλε την αμέσως πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά. Εάν κανένας από τους προσφέροντες δεν προσέλθει για την υπογραφή του συμφωνητικού, η διαδικασία ανάθεσης ματαιώνεται, σύμφωνα με την περίπτωση δ’ της παρ. 2 του άρθρου 106.ΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/201622ΙΙΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/201623Ο νόμος ρυθμίζει τα ζητήματα εκτέλεσης του δημόσιου έργου στα άρθρα 134-181. Τα άρθρα 129-133 είναι εφαρμοζόμενα στην εκτέλεση όλων των δημοσίων συμβάσεων. Οι βασικές αρχές εκτέλεσης των δημοσίων έργων παρέμειναν ίδιες. Στο συγκεκριμένο μέρος θα παρουσιαστούν οι βασικές διαφορές με το προηγούμενο καθεστώς εκτέλεσης Η δικαστική επίλυση των διαφορών κατά το συμβατικό στάδιο περιγράφονται στα άρθρα 174-176 , και είναι όμοια με το προισχύον καθεστώς. Έχει προστεθεί το άρθρο 176 όπου εισάγεται η διαιτησία, ως καθεστώς επίλυσης διαφορών. Η διαιτητική ρήτρα μπορεί να εισάγεται στις συμβάσεις δημοσίων έργων, μετά από γνώμη του αρμόδιου τεχνικού έργου.1.ΕΠΙΜΕΤΡΗΣΕΙΣ (αρ. 151) Ο νόμος προχώρησε σε σύντμηση της αρχικής προθεσμία ελέγχου έγκρισης ή επιστροφής της αναλυτικής επιμέτρησης στον ανάδοχο, προς διόρθωση και επανυποβολή σε 45 ημέρες (αντί του τριμήνου που ίσχυε παλαιότερα, έγινε αποδεκτή η πρόταση της ΠΕΔΜΕΔΕ).2.ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ – ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ (αρ. 152) Ο νόμος προχώρησε με τις ρυθμίσεις του σε άρση παρερμηνειών του προισχύνατος καθεστώτος, ως προς την στιγμή υποβολής των προβλεπόμενων δικαιολογητικών και τις συνέπειές τους(διάκριση έγκρισης και πληρωμής λογαριασμού). Στην παρ. 7 αναφέρεται : «Για την υποβολή, τον έλεγχο και την έγκριση του λογαριασμού δεν απαιτείται η προσκόμιση δικαιολογητικών πληρωμής». Άρα πλέον δεν απαιτείται να συνυποβάλλονται με τον λογαριασμό τα σχετικά δικαιολογητικά και συνεπώς ο έλεγχος και η έγκριση του λογαριασμού, καθώς και οι προθεσμίες, από πλευρά Διευθύνουσας υπηρεσίας εκκινούν με την υποβολή του. Στην παρ. 8αναφέρεται : «Προϋπόθεση πληρωμής της πιστοποίησης είναι ηπροσκόμιση από τον ανάδοχο όλων των απαιτούμενων δικαιολογητικών πληρωμής. Το τιμολόγιο μπορεί να προσκομίζεται μεταγενεστέρως κατά την είσπραξη του ποσού πιστοποίησης»ΕΥΘ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Ν. 4412/201624Συνεπώς το τιμολόγιο καθώς και τα λοιπά δικαιολογητικά προσκομίζονται για την πληρωμή του λογαριασμού (όχι για την έγκριση).3.Ειδικά θέματα τροποποιήσεων συμβάσεων κατά την διάρκεια τους ΑΥΞΟΜΕΙΩΣΕΙΣ – ΝΕΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ( άρ. 156) Το άρθρο αυτό, ο τίτλος του οποίου εμπεριέχει και την έννοια των «συμπληρωματικών συμβάσεων», πρέπει να εξεταστεί σε συνδυασμό με το άρθρο 132, το οποίο φέρει παρόμοιο τίτλο και αποτελεί αυτούσια μεταφορά του άρθρου 72 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ. Το αρ. 132 αφορά όλες τις συμβάσεις δημοσίων έργων, παραθέτει τις προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών διαζευκτικά, είτε λόγω αναγκαιότητας νέων εργασιών είτε λόγω απολύτως απροβλέπτων περιστάσεων. Δηλαδή θέτει πιο ευέλικτες προϋποθέσεις για τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης. Το άρθρο 156 , που αφορά ειδικά την εκτέλεση δημοσίων έργων δυστυχώς περιορίζει την δυνατότητα του άρθρου 132, και αυξάνει τις προϋποθέσεις που πρέπει να ισχύουν για τη σύνταξη συμπληρωματικής σύμβασης. Συγκεκριμένα στις παρ. 1 α & 1 β ορίζεται ότι «1. α)Το έργο εκτελείται σύμφωνα με τη σύμβαση και τα τεύχη που το συνοδεύουν. Ο φορέας κατασκευής του έργου έχει το δικαίωμα αν προκύψει ανάγκη εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών που δεν περιλαμβάνονται στο αρχικό ανατεθέν έργο, ούτε στην πρώτη συναφθείσα σύμβαση και οι οποίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, να συνάπτει σύμβαση με τον ανάδοχο του έργου με την προυπόθεση ότι οι συμπληρωματικές εργασίες δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για τις αναθέτουσες αρχές ή όταν αυτές οι εργασίες , μολονότι μπορούν να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίηση της χωρίς να μετα